Merhaba arkadaşlar! Bu dersimizde de sizlerle Osmanlı Türkçesinde kullanılan gelecek zamanın kullanımına bakacağız. Gelin bu gelecek zamanın özelliklerine yakından bakalım:
⇒ Gelecek zaman ekleri -acak/-ecek şeklinde karşımıza çıkar.
⇒ Gelecek zaman ekler kalın ünlülü fiil tabanlarına geldiğinde ا جق... olarak kullanılırken ince ünlülü fiil tabanlarına gelince de ـه جق... olarak kullanılır.
⇒ Fiiler ünlü ile bittiğinde araya "ye" yani "ي" harfi yazılır.
⇒ Kalın ünlülü fiil tabanlarında teklik ve çokluk 1. şahıs ekleri getirildiğinde en ünsüzü "gayın" yani "غ" ile yazılır. Örneğin; الما ياخغم
Zamir
|
Fiil kökü
|
Zaman eki
|
Kişi eki
|
Ben-
|
dön-
|
ece
|
im-گم
|
Sen-
|
dön-
|
ecek-
|
sin-
|
O-
|
dön-
|
ecek-
|
-
|
Biz-
|
dön-
|
ece
|
iz-
|
Siz-
|
dön-
|
ecek-
|
siniz-
|
Onlar-
|
dön-
|
ecek-
|
ler-
|
Zamir
|
Fiil kökü
|
Zaman eki
|
Kişi eki
|
Ben-
|
çalış-
|
aca
|
ım-
|
Sen-
|
çalış-
|
acak-
|
sın-سڭ
|
O-
|
çalış-
|
acak-
|
-
|
Biz-بز
|
çalış-
|
aca
|
ız-
|
Siz-
|
çalış-
|
acak-
|
sınız-
|
Onlar-
|
çalış-
|
acak-
|
lar-
|
GELECEK ZAMANIN OLUMSUZU
Gelecek zamanın olumsuzu fiil tabanı kalın ünlülü fiillerde ما olarak kullanılırken fiil tabanı ince ünlülü olan fiillerde ise مه olarak kullanılır. Böylece fiil tabanı ünlüyle bitmiş olur ve araya bir "ye" sesi girerek gelecek zamanın olumsuzu yapılmış olur.
Olumlu
Çekimi
|
Olumsuz
hali
|
Çalış-acağ-ım(چالشاجغم)
|
Çalış-ma-(y)-acağ-ım(چالشما ياجغم)
|
Çalış-acak-sın(چالشاجقسڭ)
|
Çalış-ma-(y)-acak-sın(چالشما ياجقسڭ)
|
Çalış-acak(چالشاجق)
|
Çalış-ma-(y)-acak(چالشما ياجق)
|
Çalış-acağ-ız(چالشاجغز)
|
Çalış-ma-(y)-acağ-ız(چالشما ياجغز)
|
Çalış-acak-sınız(چالشاجقسڭز)
|
Çalış-ma-(y)-acak-sınız(چالشما ياجقسڭز)
|
Çalış-acak-lar(چالشاجقلار)
|
Çalış-ma-(y)-acak-lar(چالشما ياجقلار)
|
Evet arkadaşlar! bu dersimizde gelecek zaman ekinin olumlu ve olumsuz kullanımlarının Osmanlı Türkçesinde nasıl olduğunu gördük. Faydasının olması dileklerimle Nazife Nur YILMAZ