ERCİYES ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ OSMANLI TÜRKÇESİ DERSİ

Merhaba arkadaşlar! bu dersimizde Osmanlı Türkçesi metinlerinde sıkça kullanılan ay adlarına bakacağız. Günümüzde kullandığımız ay isimlerinin nasıl kabul edildiğini ve hangi süreçlerden geçerek bu halini aldığını sizlere aktarmaya çalışacağım. Arkadaşlar! Osmanlı Türkçesinde kullanılan ay isimleri günümüzde kullandığımız ay isimlerinden tamamen farklıydı. Çünkü Osmanlı Türkçesinde Arapça olan ay isimleri kullanılmaktaydı. Hatta bazı zamanlarda ay isimlerinin ilk, orta ve son günleri için de ayrı kullanımlar kullanılmaktaydı. Daha sonralarında günümüz dünyasına yaklaştıkça Osmanlı Türkçesinde meydana gelen değişimler ve dönüşümler çerçevesinde kullanılan bu ay isimlerinde de farklılıklar ortaya çıkmış ve günümüzde kullandığımız ay isimlerinin oluşumu meydana gelmiştir. Şimdi sizlerle bu ay isimlerinin ilk kullanımlarına bakalım: Osmanlı Devletinin ilk zamanlarında kullandığı takvim aslında hicrî-kamerî denilen ay esaslı takvim olup müslümanların Mekke'den Medin...

Merhaba arkadaşlar! Bugün sizlerle yepyeni bir konuya geçiş yapacağız. Osmanlı türkçesindeki Arapça ve Farsça yapılı tamlamaların nasıl olduğunu ve yapılarının nasıl kurulduğunu sizlere anlatmaya çalışacağız. Bunun için öncelikle Farsça yapılı tamlamalara bakacağız. Gelin beraber bu tamlamaların nasıl olduğunu görelim: Osmanlı Türkçesinde Türkçe isim ve sıfat tamlamalarının yanı sıra Farsça ve Arapça isim ve sıfat tamlamaları da kullanılmış, hatta bunlardan bilhassa Farsça tamlamaların olmadığı bir metin oluşturulamaz olmuştur. Türkçedeki isim ve sıfat tamlamalarının kuruluşu şöyledir: Bahçenin kapısı Bahçe kapısı yeşil bahçe Bu ilk iki kelime grubu da isim tamlamasıdır. Burada asıl unsur kapı kelimesidir ve buna tamlanan denir. Bahçe kelimesi ise yardımcı unsurdur ve buna da tamlayan denir.  Birinci tamlamada tamlayan unsuru +nın ilgi hâli ekini aldığı için belirtili isim tamlaması ismini alırken ikinci tamlamada ilgi hâli eki olmadığı için ve sa...

Merhaba arkadaşlar! Bu dersimizde sizlerle istek kipini işlemeye çalışacağız. Şunu belirtmek isterim ki şart kipi dilek kipleri içinde değildir. Çünkü bir şey dilek olduğu zaman ona şart koşulamaz ve şayet bir şey şart olduğunda da onu dilemeye gerek kalmaz. Bu nedenle biz dilek kipleri içerisinde şart ekini işlemeyeceğiz. İstek kipi ile şart kipi arasında bir bağlantı daha vardır. Çünkü eski Köktürk Türkçesinde şart ve istek kipinin eki ayrıydı. Şart eki eskiden -sAr şeklindeyken -r sesinin düşmesiyle birlikte istek eki olan -sA eki ile sesçe aynılaşmışlardır. İşte bu sebeple bu iki ek de birbirinin yerine kullanılamazlar. Çünkü aynı anlamı ifade edemezler. Bu kısa bilginin ardından gelin isterseniz istek kipini beraber işleyelim: ⇒ İstek kipi bir faaliyetin icrasının herhangi bir zaman dilimine bağlı kalmaksızın yapılmaya uygunluğunu ifade eden dilek kiplerindendir. ⇒ İki ayrı eki bulunmaktadır. Bunlar: -sA- سه (y)A- يا kalın ünlülü fiillerde kullanılırken  يه ...